എന്താണ് സ്കീസോഫ്രീനിയ?

സ്കീസോഫ്രീനിയ എന്നത് ഒരാളുടെ ചിന്തകളെയും വികാരങ്ങളെയും പെരുമാറ്റത്തെയും ബാധിക്കുന്ന ഒരു ഗുരുതരമായ മാനസികാരോഗ്യ അവസ്ഥയാണ്. കൂട്ടുകാരേ, ഇത് പലപ്പോഴും ആളുകൾക്ക് യാഥാർത്ഥ്യത്തെ തെറ്റിദ്ധരിക്കാൻ ഇടയാക്കും, കൂടാതെ അവരുടെ ലോകത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ധാരണയെയും മറ്റുള്ളവരുമായുള്ള ഇടപെടലുകളെയും സാരമായി ബാധിക്കുകയും ചെയ്യും. സ്കീസോഫ്രീനിയയെ പലപ്പോഴും ഒരു മാരകമായ മാനസിക രോഗമായി തെറ്റിദ്ധരിക്കാറുണ്ട്, എന്നാൽ ഇത് തലച്ചോറിനെ ബാധിക്കുന്ന ഒരു ആരോഗ്യപ്രശ്നമാണ്. ഇത് പെട്ടെന്ന് ഉണ്ടാകുന്ന ഒന്നല്ല, സാധാരണയായി കൗമാരത്തിന്റെ അവസാനത്തിലോ മുതിർന്നവരുടെ പ്രാരംഭ ഘട്ടത്തിലോ ആണ് ഇതിന്റെ ലക്ഷണങ്ങൾ കണ്ടുതുടങ്ങുന്നത്, കൂടുതലും 16-നും 30-നും ഇടയിൽ പ്രായമുള്ളവരിലാണ് ഇത് കണ്ടെത്തുന്നത്. പുരുഷന്മാരിലും സ്ത്രീകളിലും ഈ അവസ്ഥ ഒരേപോലെ കാണപ്പെടുന്നുണ്ടെങ്കിലും, പുരുഷന്മാരിൽ ഇത് നേരത്തെ പ്രത്യക്ഷപ്പെടാനുള്ള സാധ്യതയുണ്ട്.

ഈ അവസ്ഥയുള്ള ഒരാൾക്ക് ലോകത്തെ മറ്റുള്ളവരെപ്പോലെ അനുഭവിക്കാൻ കഴിഞ്ഞെന്ന് വരില്ല. അവരുടെ ചിന്തകൾ ചിതറിപ്പോകാം, അവർക്ക് ഇല്ലാത്ത കാര്യങ്ങൾ കേൾക്കുകയോ കാണുകയോ ചെയ്യാം (ഇവയെ ഹാൾസിനേഷൻസ് എന്ന് പറയും), അല്ലെങ്കിൽ യാഥാർത്ഥ്യമല്ലാത്ത, എന്നാൽ അവർക്ക് ഉറച്ച ബോധ്യമുള്ള വിശ്വാസങ്ങൾ (ഡെലൂഷൻസ്) ഉണ്ടാകാം. ഇത് അവരുടെ ദൈനംദിന ജീവിതത്തെ, ഉദാഹരണത്തിന് ജോലി, പഠനം, സാമൂഹിക ബന്ധങ്ങൾ, വ്യക്തിപരമായ ശുചിത്വം എന്നിവയെ സാരമായി ബാധിക്കും. സ്കീസോഫ്രീനിയ എന്നത് വ്യക്തിത്വത്തിലെ വിഭജനം (split personality) അല്ല, മറിച്ച് യാഥാർത്ഥ്യവുമായുള്ള ബന്ധം വിച്ഛേദിക്കപ്പെടുന്ന ഒരു അവസ്ഥയാണ്. ഈ രോഗത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ശരിയായ അറിവ് വളരെ പ്രധാനമാണ്. കാരണം, ഇത് ശരിയായ സമയത്ത് തിരിച്ചറിഞ്ഞ് ചികിത്സിച്ചാൽ, രോഗികൾക്ക് സാധാരണ ജീവിതം നയിക്കാനും അവരുടെ കഴിവുകൾ പ്രകടിപ്പിക്കാനും സാധിക്കും. പലപ്പോഴും ആളുകൾക്ക് ഈ അവസ്ഥയെക്കുറിച്ച് തെറ്റിദ്ധാരണകളുണ്ട്, അതുകൊണ്ട് തന്നെ രോഗികളെ മാറ്റിനിർത്തുന്ന പ്രവണതയും കാണാം. എന്നാൽ, ശരിയായ പിന്തുണയും പരിചരണവും നൽകിയാൽ, സ്കീസോഫ്രീനിയ ഉള്ള വ്യക്തികൾക്ക് സമൂഹത്തിൽ സജീവമായി ഇടപെഴകാൻ കഴിയും.

നമ്മുടെ ചുറ്റുമുള്ള ആർക്കെങ്കിലും ഇത്തരം ലക്ഷണങ്ങൾ കാണുകയാണെങ്കിൽ, അവരെ ഒറ്റപ്പെടുത്താതെ, സ്നേഹത്തോടെയും പിന്തുണയോടെയും സമീപിക്കുക എന്നതാണ് ഏറ്റവും പ്രധാനം. ഓർക്കുക, ഇത് ഒരു സാധാരണ പനിയോ ജലദോഷമോ പോലെ ചികിത്സിക്കാൻ കഴിയുന്ന ഒന്നല്ലെങ്കിലും, ദീർഘകാല പരിചരണത്തിലൂടെയും ശരിയായ ചികിത്സയിലൂടെയും ജീവിതനിലവാരം മെച്ചപ്പെടുത്താൻ കഴിയും. മലയാളത്തിൽ ഇതിനെക്കുറിച്ചുള്ള അവബോധം വർദ്ധിപ്പിക്കേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്, കാരണം മാനസികാരോഗ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സംസാരങ്ങൾ ഇപ്പോഴും പലപ്പോഴും നമ്മുടെ സമൂഹത്തിൽ ഒരു ടാബൂ ആയി നിലനിൽക്കുന്നു. ഒരു വ്യക്തിയുടെ സ്വഭാവദൂഷ്യമോ, ബലഹീനതയോ അല്ല, മറിച്ച് ജനിതകവും പാരിസ്ഥിതികവുമായ നിരവധി ഘടകങ്ങളുടെ സ്വാധീനത്തിൽ തലച്ചോറിനെ ബാധിക്കുന്ന ഒരു സങ്കീർണ്ണമായ അവസ്ഥയാണിത്. ഈ ലേഖനത്തിലൂടെ, സ്കീസോഫ്രീനിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അടിസ്ഥാനപരമായ അറിവുകൾ നിങ്ങളിലേക്ക് എത്തിക്കുക എന്നതാണ് നമ്മുടെ ലക്ഷ്യം, ഒപ്പം ഈ അവസ്ഥയെ നേരിടുന്നവർക്ക് എങ്ങനെ മികച്ച പിന്തുണ നൽകാം എന്നും നാം ചർച്ചചെയ്യും.

സ്കീസോഫ്രീനിയയുടെ ലക്ഷണങ്ങൾ

സ്കീസോഫ്രീനിയയുടെ ലക്ഷണങ്ങൾ ഓരോ വ്യക്തിയിലും വ്യത്യസ്തമായിരിക്കാം, പക്ഷേ ചില പൊതുവായ അടയാളങ്ങളുണ്ട്. ഈ ലക്ഷണങ്ങളെ പ്രധാനമായും മൂന്ന് വിഭാഗങ്ങളായി തിരിക്കാം: പോസിറ്റീവ്, നെഗറ്റീവ്, കോഗ്നിറ്റീവ് ലക്ഷണങ്ങൾ. ഈ ലക്ഷണങ്ങൾ എല്ലാം ഒരു വ്യക്തിയിൽ ഒരേ സമയം കാണണമെന്നില്ല, ചിലപ്പോൾ ചില ലക്ഷണങ്ങൾ മാത്രമായിരിക്കും പ്രകടമാകുന്നത്. ലക്ഷണങ്ങളുടെ തീവ്രതയും വ്യക്തിയെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കും. ഒരു വ്യക്തിയുടെ ദൈനംദിന ജീവിതത്തെ ഈ ലക്ഷണങ്ങൾ എങ്ങനെ ബാധിക്കുന്നു എന്നത് പ്രധാനമാണ്. സ്കീസോഫ്രീനിയയുടെ ലക്ഷണങ്ങൾ പലപ്പോഴും സാവധാനത്തിൽ വികസിക്കുകയും കാലക്രമേണ വഷളാവുകയും ചെയ്യാം, ഇത് പ്രാരംഭഘട്ടത്തിൽ തിരിച്ചറിയുന്നത് ബുദ്ധിമുട്ടാക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ, കൗമാരപ്രായത്തിൽ സാധാരണയായി കാണുന്ന മാറ്റങ്ങളുമായി ഇവയെ തെറ്റിദ്ധരിക്കപ്പെടാനും സാധ്യതയുണ്ട്. കൃത്യമായ രോഗനിർണയത്തിന് ഒരു മാനസികാരോഗ്യ വിദഗ്ദ്ധന്റെ വിലയിരുത്തൽ അത്യാവശ്യമാണ്.

പോസിറ്റീവ് ലക്ഷണങ്ങൾ

പോസിറ്റീവ് ലക്ഷണങ്ങൾ എന്നത് സാധാരണയായി രോഗത്തിൽ ഇല്ലാത്തതും എന്നാൽ സ്കീസോഫ്രീനിയ ബാധിച്ചവരിൽ കാണുന്നതുമായ ലക്ഷണങ്ങളാണ്. ഈ ലക്ഷണങ്ങൾ യാഥാർത്ഥ്യവുമായിട്ടുള്ള ബന്ധം നഷ്ടപ്പെടുത്തുന്നു. ഇതിൽ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ടവ ഹാൾസിനേഷനുകളും (Hallucinations) ഡെലൂഷനുകളും (Delusions) ആണ്.

• ഹാൾസിനേഷനുകൾ: യഥാർത്ഥത്തിൽ ഇല്ലാത്ത കാര്യങ്ങൾ കാണുകയോ കേൾക്കുകയോ മണക്കുകയോ രുചിക്കുകയോ സ്പർശിക്കുകയോ ചെയ്യുക എന്നതാണ് ഹാൾസിനേഷനുകൾ. ഏറ്റവും സാധാരണയായി കാണുന്നത് ശബ്ദങ്ങൾ കേൾക്കുന്നതാണ് (Auditory hallucinations). ഈ ശബ്ദങ്ങൾ ഒരു വ്യക്തിയോട് സംസാരിക്കാം, കൽപ്പിക്കാം, അല്ലെങ്കിൽ പരസ്പരം സംസാരിക്കാം. ഇത് വളരെ ഭയപ്പെടുത്തുന്ന ഒരനുഭവമാണ്, കാരണം ഈ ശബ്ദങ്ങൾ പലപ്പോഴും രോഗിയെ വേദനിപ്പിക്കുന്ന കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യാനോ അല്ലെങ്കിൽ തെറ്റായ കാര്യങ്ങൾ വിശ്വസിക്കാനോ പ്രേരിപ്പിക്കാം. ചിലപ്പോൾ അവർക്ക് അവരുടെ ശരീരത്തിൽ എന്തോ ഇഴയുന്നതായി തോന്നാം (tactile hallucinations) അല്ലെങ്കിൽ ഇല്ലാത്ത ചിത്രങ്ങൾ കാണാം (visual hallucinations). ഈ അനുഭവങ്ങൾ രോഗികൾക്ക് വളരെ യാഥാർത്ഥ്യബോധമുള്ളതായി തോന്നും, അതിനാൽ അവയെ അവഗണിക്കാൻ അവർക്ക് കഴിയില്ല.
• ഡെലൂഷനുകൾ: ഡെലൂഷനുകൾ എന്നത് യാഥാർത്ഥ്യമല്ലാത്ത, എന്നാൽ രോഗിക്ക് ഉറച്ച ബോധ്യമുള്ള വിശ്വാസങ്ങളാണ്. ഈ വിശ്വാസങ്ങൾ എത്ര തർക്കിച്ചാലും മാറ്റാൻ സാധിക്കില്ല. ഉദാഹരണത്തിന്, താൻ ആരോടെങ്കിലും പിന്തുടരപ്പെടുന്നുണ്ടെന്നോ (persecutory delusions), മറ്റുള്ളവർ തന്നെ ഉപദ്രവിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നുണ്ടെന്നോ, അല്ലെങ്കിൽ തനിക്ക് പ്രത്യേക ശക്തികളുണ്ടെന്നോ, താൻ ഒരു പ്രമുഖ വ്യക്തിയാണെന്നോ അവർ വിശ്വസിക്കാം (grandiose delusions). ചിലപ്പോൾ അവരുടെ ചിന്തകളെ മറ്റാരോ നിയന്ത്രിക്കുന്നുണ്ടെന്നും അവർക്ക് തോന്നാം (delusions of control). കൂട്ടുകാരേ, ഈ ലക്ഷണങ്ങൾ യഥാർത്ഥ ലോകത്ത് നിന്ന് അവരെ അകറ്റുകയും ഒറ്റപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യും, ഇത് മറ്റുള്ളവരുമായി ആശയവിനിമയം നടത്തുന്നത് ബുദ്ധിമുട്ടാക്കും.
• അസംബന്ധമായ സംസാരം (Disorganized speech): ചിന്തകൾ തമ്മിൽ ബന്ധമില്ലായ്മ, അസംബന്ധമായ കാര്യങ്ങൾ സംസാരിക്കുക, പെട്ടെന്ന് വിഷയങ്ങൾ മാറ്റുക, വാക്കുകൾ കണ്ടുപിടിച്ച് ഉപയോഗിക്കുക എന്നിവയെല്ലാം ഇതിൽപ്പെടും. ഇത് മറ്റുള്ളവർക്ക് മനസ്സിലാക്കാൻ ബുദ്ധിമുട്ടുണ്ടാക്കും.
• അസ്വാഭാവികമായ പെരുമാറ്റം (Grossly disorganized or catatonic behavior): ലക്ഷ്യമില്ലാത്ത ചലനങ്ങൾ, ഉചിതമല്ലാത്ത പ്രതികരണങ്ങൾ, വിചിത്രമായ ഭാവങ്ങൾ, അല്ലെങ്കിൽ ചിലപ്പോൾ ഒരു പ്രത്യേക സ്ഥാനത്ത് ചലനമില്ലാതെ ദീർഘനേരം ഇരിക്കുക (catatonia) എന്നിവ ഇതിൽപ്പെടാം.

നെഗറ്റീവ് ലക്ഷണങ്ങൾ

നെഗറ്റീവ് ലക്ഷണങ്ങൾ എന്നത് സാധാരണയായി ഒരു വ്യക്തിയിൽ കാണേണ്ടതും എന്നാൽ സ്കീസോഫ്രീനിയ ഉള്ളവരിൽ കുറയുകയോ ഇല്ലാതാകുകയോ ചെയ്യുന്ന ലക്ഷണങ്ങളാണ്. ഇത് പലപ്പോഴും ഉദാസീനതയായി (apathy) അല്ലെങ്കിൽ മടിയായി തെറ്റിദ്ധരിക്കപ്പെടാം, എന്നാൽ യഥാർത്ഥത്തിൽ ഇത് രോഗത്തിന്റെ ഭാഗമാണ്.

• വൈകാരിക പ്രകടനത്തിന്റെ അഭാവം (Reduced emotional expression): സന്തോഷം, ദുഃഖം, കോപം തുടങ്ങിയ വികാരങ്ങൾ പ്രകടിപ്പിക്കാനുള്ള കഴിവ് കുറയുന്നു. മുഖത്ത് ഭാവവ്യത്യാസങ്ങൾ ഇല്ലാതാകാം, ശബ്ദത്തിൽ ജീവൻ ഇല്ലാതാകാം (flat affect). അവർക്ക് ഉള്ളിൽ വികാരങ്ങൾ ഉണ്ടാകുമെങ്കിലും അത് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ കഴിയില്ല.
• അലോജിയ (Alogia): സംസാരം കുറയുകയോ വാക്കുകൾ ഉപയോഗിക്കാനുള്ള ബുദ്ധിമുട്ടോ ഉണ്ടാകാം. ചിലപ്പോൾ ചോദ്യങ്ങൾക്ക് ഒറ്റ വാക്കിൽ മറുപടി നൽകുകയോ അല്ലെങ്കിൽ മറുപടി നൽകാതിരിക്കുകയോ ചെയ്യാം. ആശയവിനിമയം നടത്താനുള്ള താല്പര്യക്കുറവും ഇതിന്റെ ഭാഗമാണ്.
• അവോളിഷൻ (Avolition): ലക്ഷ്യബോധത്തോടെയുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങൾ ചെയ്യാനുള്ള പ്രചോദനം ഇല്ലാതാകുക. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്വന്തം ശുചിത്വം ശ്രദ്ധിക്കാതിരിക്കുക, ജോലിക്ക് പോകാതിരിക്കുക, അല്ലെങ്കിൽ സാധാരണ ചെയ്യുന്ന കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യാൻ താൽപ്പര്യം കാണിക്കാതിരിക്കുക. ദിവസേനയുള്ള കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യുന്നതിൽ പോലും അവർക്ക് വലിയ ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ നേരിടാം.
• അൻഹെഡോണിയ (Anhedonia): സാധാരണയായി സന്തോഷം നൽകുന്ന കാര്യങ്ങളിൽ സന്തോഷം കണ്ടെത്താൻ കഴിയാതിരിക്കുക. ഹോബികളിൽ താൽപ്പര്യമില്ലായ്മ, സാമൂഹിക ഇടപെടലുകളിൽ നിന്ന് ഒഴിഞ്ഞുമാറുക, പ്രിയപ്പെട്ടവരുമായി സമയം ചെലവഴിക്കുന്നതിൽ താല്പര്യക്കുറവ് എന്നിവയെല്ലാം ഇതിൽപ്പെടാം. ജീവിതത്തിൽ സന്തോഷം കണ്ടെത്താനുള്ള കഴിവ് നഷ്ടപ്പെടുന്നു.
• അസോസിയാലിറ്റി (Asociality): സാമൂഹിക ഇടപെടലുകളിൽ താല്പര്യമില്ലായ്മ അല്ലെങ്കിൽ സാമൂഹികമായി ഒറ്റപ്പെട്ടു ജീവിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുക. സുഹൃത്തുക്കളുമായും കുടുംബാംഗങ്ങളുമായും സമയം ചെലവഴിക്കാൻ അവർക്ക് താൽപ്പര്യം കാണില്ല.

ഈ നെഗറ്റീവ് ലക്ഷണങ്ങൾ പലപ്പോഴും തെറ്റിദ്ധരിക്കപ്പെടുകയും,